Sigrid Valtingojer
Safn verka Sigrid Valtingojer (1935-2013)
Árið 2013 fékk Listasafn ASÍ afhent dánargjöf Sigrid Valtingojer, en hún arfleiddi safnið af öllum verkum sínum að sér látinni auk höfundarréttar. Í safninu eru um 300 grafíkverk, flest þeirra í nokkrum eintökum.
Eftir að hafa starfað sem auglýsingateiknari um árabil innritaðist Sigrid við grafíkdeild Myndlista- og handíðaskóla Íslands og lauk námi þaðan 1979. Hún stofnaði eigið verkstæði og vann þar til dauðadags. Hún vann verk sín með mismunandi tækni og í safninu er að finna ætingar/akvatintur, dúkristur, tréristur, frottageverk, carbarundum og þurrnál. Íslenskt landslag var uppspretta margra verka hennar. Hún einfaldar og stílfæra form náttúrunnar eða brýtur þau upp og endurraðar þeim. Í öðrum verkum má greina pólitískan undirtón, en hún lét sér m.a. annt um örlög Palestínubúa og flóttamanna. Sigrid var heimsborgari, ferðaðist mikið og sýndi verk sín erlendis m.a. á Ítalíu þar sem hún hlaut fyrstu verðlaun á alþjóðlegri grafíksýningu árið 1983. Hún hélt fimm einkasýningar í Listasafni ASÍ, síðast árið 2010.
Hrafnhildur Schram
MINNINGARORÐ UM LISTFERIL SIGRIDAR VALTINGOJER
Margir sem hér eru minnast eflaust síðustu einkasýningar Sigridar á Íslandi í tilefni af sjötíu og fimm ára afmæli hennar árið 2010. Sýningin bar heitið „Þögul spor“ og fjallaði um örlög innflytjenda og vandamál sem geta skapast í sambúð manna af ólíkum uppruna en gefið um leið von og tækifæri til að lifa mannsæmandi lífi. Þetta voru grafíkverk þar sem hún notaði m.a. bókstafi og tölustafi sem hún bjó til sjálf og lék sér með, kannski minnug þess að stafir eru meðal margra fjarlægra þjóða, í senn tákn og myndverk. Sjálf hafði Sigrid, tíu ára gömul, flúið ásamt fjölskyldu sinni frá Súdetahéruðunum í núverandi Tékklandi til Austur-Þýskalands og síðan yfir til Vestur-Þýskalands, svo hún þekkti vel öryggis- og réttleysi flóttafólks.
Örlög eða tilviljun réðu því að Sigrid skolaði á land á Íslandi og það var ást við fyrstu sýn. Hún sagði síðar að henni hafi fundist að þannig hlyti heimurinn að hafa litið út þegar sköpun hans átti sér stað.
Hér átti Sigrid farsælan starfsferil sem auglýsingateiknari í hátt á annan áratug en settist síðan í grafíkdeild Myndlista- og handíðaskóla Íslands. Hún var því komin vel á fimmtugsaldur þegar hún útskrifaðist árið 1979 og hóf sjálfstæðan listferil á eigin grafíkverkstæði. Þar naut hún langrar reynslu sinnar við teikniborðið en teikningin er undirstaða grafíklistarinnar. Hún vakti athygli fyrir afar vönduð og öguð vinnubrögð og náði á skömmum tíma skjótum frama í list sinni. Áttundi og níundi áratugirnir voru blómaskeið íslenskrar grafíklistar sem vakti mikla og almenna athygli. Jafnvel þótt margir samferðarfélagar Sigridar sneru síðar baki við þessum miðli hélt hún sér sig hins vegar allan sinn feril við grafíkina. Framan af ferlinum varð íslenskt landslag uppsprettan að verkum hennar en þó ekki viðfangsefnið sjálft heldur einungis miðill til að tjá ákveðnar tilfinningar. Hún taldi sig verða að brjótast úr viðjum hinna þekkjanlegu landslagsforma en vildi ekki missa sjónar á landslaginu. Hún varð fyrst íslenskra grafíklistamanna til að einfalda og stílfæra form náttúrunnar þannig að eftir stóð aðeins kjarninn einn. Einföld og sterk verk sem túlka má sem almenn fyrirbæri fremur en ákveðið nafngreint landslag. Um 1993 tók hún að brjóta upp náttúruformin og klippti í sundur ætingarplötur, felldi þær saman að nýju og dreifði um flötinn. Þörfin fyrir meiri tjáningu í lit leiddi til þess að hún sneri sér að tréristunni en með henni gafst henni kostur á að nota fleiri liti og samtímis fjarlægjast enn meir hinn sýnilega veruleik.
Stöðug þróun hennar í leit að nýjum tjáningarformum í rökréttu samhengi einkenndi feril hennar frá upphafi. Sigrid var heimsborgari í orðsins fyllstu merkingu og tók þátt í fjölmörgum alþjóðlegum samsýningum víða um heim, auk þess sem hún hélt á þriðja tug einkasýninga í Evrópu. Hún kom aftur heim færandi hendi og deildi með vinum og umhverfi reynslu sinni og upplifun, í frásögnum, ljósmyndum, sýningarskrám og exótísku góðgæti.